Projekt „Gdzie oni są?” w Megatotalu na dobre i spotkał się z żywym zainteresowaniem i przychylnością Waszą :) Któregoś dnia odezwał się do nas Damian Recław – wyjątkowy pasjonat muzyki. Przysłał nam swoje wspomnienia, które okazały się czymś znacznie większym niż wspominkowy felieton czy wywiad. Poniżej szósty odcinek tego tekstu. Całość obejmie kilka odcinków, które będą publikowane w każdy poniedziałek aż do… ale to już tajemnica ;) Wam życzymy przyjemnej lektury, a panu Damianowi serdecznie dziękujemy.
Audycja „Nowa Płyta”
Emitowaną od 1978 r. w Programie IV PR audycję w latach 1980-1981 nadawano w każdą niedzielę o godz. 13.20. W tym okresie była to audycja monofoniczna. Nie wiem kto był jej pomysłodawcą, a z nielicznych danych wynika, że część audycji przygotowali: Grzegorz Brzozowicz, Paweł Wróblewski, Hieronim Wrona, Grzegorz Hoffman, a prezentowali spikerzy dyżurni. Audycję nadawano w oparciu o płyty analogowe.
Najczęściej jednak – wszystko na to wskazuje – audycję przygotowywali i prowadzili dziennikarze zajmujący się prezentacją na antenie radiowej muzyki popularnej. Najpewniej audycją dzielono się tak, że nowości płytowe prezentowali na antenie specjaliści od danego rodzaju muzyki, np. muzykę pop prezentowali Marek Niedźwiecki i Roman Rogowiecki, muzykę elektroniczną Jerzy Kordowicz, metalową Marek Gaszyński, klasyków rocka przedstawiał Jerzy Janiszewski.
Głównym celem audycji była prezentacja pełnych wersji nowych płyt, jakie ukazywały się na rynku Zachodniej Europy głównie z muzyką pop i rock, ale prezentowano także muzykę soul, bluesa oraz wykonawców z krajów socjalistycznych, w tym polskich. Wobec braku możliwości nabywania płyt z zachodnimi wykonawcami przez polskich fanów audycja ta była ważnym źródłem dostępu do nowości muzycznych w świecie muzyki popularnej. Audycja trwała około godziny, co w zupełności wystarczało do prezentacji całości nawet długich płyt jakie w niej udostępniano.
W latach 1980-1981 (a także później) audycja nie miała jasnego oblicza muzycznego, stąd żadna z grup słuchaczy nie była zadowolona z prezentowanego w niej repertuaru. Przykładowo miłośnicy muzyki pop mogli być zadowoleni z prezentacji albumu GARY NUMANA, ale na pewno dziwne dla nich było gdy słyszeli BLACK SABBATH.
Największe wrażenie w tej audycji zrobiły na mnie następujące prezentowane w niej następujące albumy:
1980 ROK
BRAND X – “Product” (1979), ASHRA – “Corelations” (1979), UFO – “No Place To Run” (1980), RUSH – “Permanent Waves” (1980), NAZARETH – “Malice In Wonderland” (1980), QUEEN – “The Game” (1980), BLACK SABBATH – “Heaven And Hell” (1980), PETER GABRIEL – “Peter Gabriel III” (1980), ERIC CLAPTON – “Just One Night” (1980).
1981 ROK
SUPERTRAMP – “Paris” (1980), BRUCE SPRINGSTEEN – “The River” (1980), THE EAGLES – “Eagles Live” (1980), KATE BUSH – “Never For Ever” (1980), STYX – “Paradise Theater” (1981), CARLOS SANTANA – “Zebop” (1981), STEELY DAN – “Aja” (1977), THE ROLLING STONES – “Tattoo You” (1981).
Podobnie jak w wypadku „Minimaxu” prezentacją, którą już zapamiętam do końca życia było przedstawienie w niej najnowszej wówczas płyty zespołu QUEEN – „The Game” (1980). Wybrane na singiel nagranie Another One Bites the Dust na okrągło puszczano później w radio, co doprowadzało mnie do szału, gdyż było ono inne niż mój ulubiony stary QUEEN. Wówczas jeszcze nie wiedziałem, że była to zapowiedź nowego stylu zespołu jaki będzie dominował w latach 80. a co w pełni ujawniło się na następnej płycie grupy „Hot Space” z 1982 r. Dal mnie był to koniec fascynacji tym zespołem.
Moje wspomnienia dotyczą także wielu innych z wymienionych tutaj lub celowo przez mnie pominiętych płyt np. w audycji nadano album „Faces Dances” (1981) grupy THE WHO uważany dość powszechnie za jednej z najgorszych, a może nawet najgorszy w jego karierze. Wiele lat później w miesięczniku „Tylko Rock” opisano go w dziale „Antykanon” pod tytułem „ból jąder”. Ale myśląc pozytywnie wielkie wrażenie zrobiła na mnie płyta „Corelations” (1979) zespołu ASHRA, któremu liderował gitarzysta Manuel Göttsching. Zdobycie tego albumu stało się moim wielkim, przez wiele lat, nie spełnionym marzeniem. Kupiłem ją dopiero kilka lat temu w wersji wzbogaconej o pełny zapis sesji podczas której ją nagrano.
Z kolei album “Malice In Wonderland” (1980) zespołu NAZARETH zafascynował mnie głównie z powodu okładki i recenzji (zresztą umiarkowanie pochlebnej) zamieszczonej w tygodniku „Razem” przez Karola Majewskiego – najlepszego polskiego dziennikarza muzycznego 1981 – przynajmniej według rankingu podanego w Polskim Radiu w końcu 1981 r. W sumie moje zainteresowanie zespołem NAZARETH wciąż wyrastało z nadziei odkrycia kolejnego Telegram, co było niemożliwe, gdyż było to nagranie wyjątkowe dla tego zespołu.
Jednym z najczęściej wówczas nagrań nadawanych w Polskim Radio w 1980 była też na pewno Babooshka z albumu „Never For Ever” KATE BUSH, która z powodu refrenu w języku polskim kojarzyła się z seksem oralnym. Mnie bardziej przypadały do gustu inne utwory z tej płyty, np. Army Dreamers. Równie chętnie prezentowano także nagrania z albumu “The River” BRUCE’A SPRINGSTEENA obecnie jakby trochę zapomnianego przez polską publiczność.
Niekiedy też fascynowałem się jakimiś nowymi nagraniami, bo nie mogłem zdobyć starszych nagrań jakiegoś wykonawcy. Tak było na pewno w przypadku utworów z albumu “Tattoo You” zespołu THE ROLLING STONES. Najbardziej do serca przypadły mi na nim m.in. następujące utwory: oczywiście super przebój Start Me Up, ale także No Use in Crying, Waiting on a Friend. Często ich wówczas łuchałem.
Mistrzowie mojej młodości, czyli sylwetki wybranych prezenterów muzycznych Polskiego Radia z lat 1980-1981
W latach 1980-1981 miałem zaledwie 17-18 lat a prowadzący audycje wydawali mi się ludźmi bardzo dojrzałymi i żyjącymi w błogim świecie dostatku zachodniej muzyki. Faktycznie, w tym czasie posiadanie przez nich zachodnich płyt było w Polsce okresu PRL wielkim przywilejem, nieosiągalnym dla większości ludzi w naszym kraju.
Dzisiaj po upływie 30 lat od 1980 r. z nostalgią i uznaniem patrzę na wciąż aktywnych zawodowo, twórców ówczesnych audycji muzycznych Polskiego Radia jakich przed laty słuchałem:
71-letniego Marka Gaszyńskiego (w 1980 r. – miał 41 lat)., 67-letniego Jerzego Janiszewskiego (w 1980 r. – miał 37 lat), 65-letniego Jerzego Kordowicza (w 1980 r. – miał 35 lat), 64-letniego Piotra Kaczkowskiego (w 1980 r – miał 34 lata), 61-letniego Grzegorza Wasowskiego (w 1980 r. miał 31 lat).
Piotr Kaczkowski
Piotr KACZKOWSKI (ur. 14 II 1946 r. w Krakowie) ukończył filologię angielską w Uniwersytecie Warszawskim. Powszechnie uważany jest za najbardziej znany i charakterystyczny głos Polskiego Radia i trudno się z tym nie zgodzić. W trakcie swej pracy w radio, głównie w Programie III zrealizował ponad 12 tysięcy audycji muzycznych.
W wywiadach podkreśla, że muzyka jest dla Niego najważniejszą rzeczą w życiu, a do legendy przeszło Jego wyznanie, że połowę zarobionych w życiu pieniędzy wydał na płyty, a drugą na koncerty muzyczne.
Współpracę z Polskim Radiem rozpoczął w 1962 r. w wieku 16 lat w Rozgłośni Harcerskiej. W Programie III PR po raz pierwszy wystąpił w III 1963 r., a więc w roku w którym urodziłem. Pierwszą samodzielną audycję poprowadził tutaj 30 IX 1965, było to Młodzieżowe Studio „Rytm”.
W latach 80. w Programie III przygotowywał i prowadził wiele popularnych audycji muzycznych z których ja zapamiętałem go jako prowadzącego w następujące audycje: „Minimax” (1968 – do chwili obecnej), „W Tonacji Trójki” (1975-2001), “Między Dniem a Snem” (1981-1984?), sobotnie popołudniowe „Zapraszamy do Trójki” (1982-2002), „Muzyczna Poczta UKF” (1976?-1981), „Kanon Muzyki Rockowej” (1983-1986). Ponadto we IX i X 1980 r. Kaczkowski wystąpił jako ekspert w kilku audycjach znanego programu Korneliusza Pacudy „Niedzielna Szkółka Muzyczna”.
Latem 1970 r. prowadził z nadania Franciszka Walickiego „Musicoramę ‘70”, pierwszą polską dyskotekę w Sali Turystycznej Grand Hotelu w Sopocie. Ponadto w latach 70. był disc jockeyem m.in. w klubie „Remont” w Warszawie, ale także np. w dyskotekach Szczecina.
W latach 70., obok Marka Gaszyńskiego i kilku innych znanych z Polskiego Radia dziennikarzy, był członkiem niesławnej pamięci Komisji ds. Weryfikacji Prezenterów Dyskotek. Był to twór powołany przez ówczesne Ministerstwo Kultury do kontroli runku muzyki młodzieżowej w Polsce. Weryfikacji dokonywano pod pozorem rzetelności merytorycznej, ale wiele pytań dotyczyło światopoglądu osób weryfikowanych.
Po latach został nawet dyrektorem Programu III PR (1998-2000), przygotował i opublikował w postaci książkowej szereg wywiadów z muzykami: “Przy mikrofonie Piotr Kaczkowski” (1999, 2005); “42 rozmowy” (2004), „Rozmowy Trzecie” (2008), a także kilkanaście płyt opatrzonych logo audycji „Minimax” z muzyką wykonawców polskich i zagranicznych oraz drugą serię płyt prezentujących starszą niż rock and roll klasykę muzyki rozrywkowej (seria „zdarta płyta”).
Marek Gaszyński
Marek GASZYŃSKI (ur. 14 VI 1939 r. w Warszawie) jest jednym z najbardziej znanych polskich dziennikarzy muzycznych związanych z Polskim Radiem. Ponadto dał się także poznać jako utalentowany autor tekstów piosenek, historyk polskiej muzyki rozrywkowej i pisarz. Ukończył studia na Uniwersytecie Warszawskim.
Karierę dziennikarza muzycznego rozpoczął w Rozgłośni Harcerskiej PR bezpośrednio po maturze w 1958 r. wraz ze swym szkolnym kolegą Witoldem Pogranicznym. Prezentował w niej nieznaną wówczas w Polsce amerykańską muzykę jazzową m.in. Charli Parkera i Louisa Armstronga.
W latach 1968-1969 wraz z Witoldem Pogranicznym prowadził przygotowany przez Franciszka Walickiego cykl popularnych koncertów muzycznych w Sali Kongresowej w Warszawie znanych pod nazwą “Musicorama”.
W 1962 roku dzięki poparciu Mateusza Święcickiego rozpoczął pracę jako prezenter muzyczny w Programie III Polskiego Radia. Pracował w nim do 1981 r. przygotowując i prowadząc m.in. następujące audycje muzyczne: po-niedziałkową „Muzyczną Pocztę UKF” (w tym cykl „Encyklopedia rocka”) oraz audycje „W Tonacji Trójki” i „Zapraszamy do Trójki”.
W stanie wojennym został poddany weryfikacji i przesunięty do Programu IV a potem Programu II Polskiego Radia. W obu programach prowadził m.in. „Klub Stereo” (w tym cykl „Metalowe tortury”), „Muzykę młodych” i „Wieczór płytowy”. W latach 80. w środowisku postrzegany był jako dziennikarz zbytnio ulegający manipulacjom władzy, ale zyskał też znaczną popularność, m.in. jako juror w programie telewizyjnym „Wielka Gra”. Obok przygotowywania audycji muzycznych pisał także artykuły muzyczne dla prasy codziennej i muzycznej.
Podobnie do P. Kaczkowskiego w latach 70. wchodził w skład Komisji ds. Weryfikacji Prezenterów Dyskotek mającej za zadanie kontrolę dostępu do zawodu osób nie spełniających wymogów państwa socjalistycznego. Na pewno do chwalebnych nie należały też pewne aspekty działalności dziennikarskiej M. Gaszyńskiego, np. próba przejęcia audycji „Wieczór Płytowy” czy wątpliwej jakości merytorycznej dzieło pt.: „ABC prezentera dyskoteki” napisane wspólnie z reżimowym dziennikarzem Adamem Halberem.
W 1964 r. rozpoczął karierę jako autor piosenek (napisał ich w sumie ok. 150) dla popularnych polskich wykonawców muzyki rozrywkowej. Piosenki z jego tekstami usłyszeć można w wykonaniu m.in. takich artystów, jak: BREAKOUT, BUDKA SUFLERA, CZERWONE GITARY, NIEBIESKO-CZARNI, CZESŁAW NIEMEN. Wybór piosenek z jego tekstami wydano w 1993 r. na płycie CD pt.: „Nie zadzierają nosa. Przeboje Marka Gaszyńskiego”.
Marek Gaszyński jest autorem wielu książek o tematyce muzycznej. Pierwszą z nich pt.: „Muzyka, którą lubię” opublikowal w 1980 r. Po latach napisał także: „Woodstock ’94” (Warszawa 1994); „Zagadki – muzyka rozrywkowa (Warszawa 1996); „Czas jak rzeka” (Warszawa 2004); „Czerwone gitary. Nie spoczniemy” (Warszawa 2005); „Fruwa twoja marynara”, (Warszawa 2006); „Mocne uderzenie. Czerwono-Czarni. Niebiesko-Czarni” (Warszawa 2008).
Grzegorz Wasowski
Grzegorz WASOWSKI (ur. 11 IV 1949 r.) obecnie jest chyba bardziej znany jako satyryk (współtwórca kultowej audycji „Nie tylko dla orłów”, czy „Za chwilę dalszy ciąg programu”), niż dziennikarza muzyczny Polskiego Radia. Gdy przy okazji zapowiedzi w audycji „Katalog Nagrań” ciągle słyszałem jego nazwisko nawet do głowy mi nie przyszło, że jego ojcem był słynny Jerzy Wasowski z Kabaretu Starszych Panów, a jego zoną zostanie znana z ostrego języka dziennikarka Monika Olejnik znana ze skłonności do wielu wyrzeczeń dla kariery w mediach.
Współpracę z Programem III PR rozpoczął w latach 70. przygotowując repertuar różnych audycji muzycznych. W pełni autorskiej audycji muzycznej dorobił się na początku lat 80. W latach 1980-1987 dobierał artystów i przygotowywał płyty do audycji „Katalog Nagrań”, ale nie dopuszczono go do jej zapowiadania. Jednak nie jest jednak pewne, czy powodem tego była jego niewielka wada wymowy, czy niepewna postawa polityczna.
Z perspektywy lat uważam, że generalnie dobrze dobrał wykonawców i płyty do tej audycji. Pominięcie przez Niego wielu wybitnych wykonawców w tej audycji wynikało raczej z braku dostępu do nagrań niż ze złej woli. Najpewniej audycję tę przygotowywał w oparciu o własną płytotekę uzupełnianą niekiedy na potrzeby audycji o płyty użyczone mu przez osoby trzecie np. R. Waschkę.
Damian Recław
ciąg dalszy nastąpi…
poprzednie odcinki: 1, 2, 3, 4, 5
————————————————————–
O Autorze
O sobie mogę powiedzieć, że udało mi się zrealizować wiele z tego co w młodości planowałem. Skończyłem studia historyczne na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach (1989), studia podyplomowe z zakresu muzealnictwa na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (1993), pracowałem w kilku szkołach, a od 1988 r. pracuję w Muzeum w Gliwicach. Od 2003 r. jestem kierownikiem Działu Historii i dokumentacji Mechanicznej, a także kierownikiem Zamku Piastowskiego i redaktorem wydawnictw naukowych Muzeum. Prywatnie interesuję się kulturą popularną a zwłaszcza muzyką i filmem.